Метан

百度劳动力市场尚未过热，劳动力成本有上行风险。

Метан (фр. méthane, лат. methanum) — Газ т?р?ндег? к?м?рсутек СН₄, метанды немесе парафинд? к?м?рсутектер? т?збег?н?? ал?аш?ы м?шес?.^[1]

Метанны? ??рылысы

Заттарды? осы к?м?рсутектер тобына жатуы оларды? ??рылысына ?арай сипатталады. Алдымен ?те ?арапайым к?м?рсутек метанны? ??рылысын ?арастырайы? . Метан СН4-т?сс?з ж?не и?сс?з, ауадан ек? есе дерл?к же??л газ. Ол таби?атта ?с?мд?к ж?не жануарлар а?залары ?алды?ыны? ауасыз жерде ыдырауы н?тижес?нде т?з?лед?. Сонды?тан ол батпа?ты суларда,т ас к?м?р шахталарында кездесед?. ?аз?р отын рет?нде т?рмыста ж?не ?нд?р?сте пайдаланатын таби?и газ ??рамында метан ед?у?р м?лшерде ковалентт? сипатта болады. Органикалы? химияда молекулаларды? ке??ст?к ??рылысы ж?н?ндег? ?л?мн?? дамуы н?тижес?нде метан молекуласыны? шынында б?з ?а?аз бет?нде бейнелейт?н?м?здей жалпа? емес, тетраэдр п?ш?нд? екен? аны?талады

Метан молекуласыны? неге тетраэдр екен?н ?арастырайы?. С?р?, б?з к?м?ртег? атомны? ??рылысына с?йену?м?з керек шы?ар. Б?ра? м?нда б?з ?айшылы??а кездесем?з. К?м?ртег? атомыны? т?рт валентт?к электроны бар, оларды? екеу? ж?птас?ан s-электроны, олар сутег? атомдарымен химиялы? байланыс т?зе алмайды. Химиялы? байланыс тек ж?птаспа?ан ек? р-электрон есеб?нен болады. Ал ондай жа?дайда метанны? формуласы СН4 емес,СН2 болуы керек, ол шынды??а сай келмейд?. Химиялы? байланыстарды т?мендег?дей т?с?нд?ру н?тижес?нде м?ндай ?айшылы?тар жойылады. К?м?ртег? атомы сутег?н?? атомдарымен ?зара ?рекеттескен кезде оны? сырт?ы ?абатыны? s-электрондары ажырап, оларды? б?реу? ?ш?нш? р-электронны? бос орнын алады ж?не ?з?н?? ?оз?алысы кез?нде к?лемд?к сег?зд?к т?р?нде б?лт т?з?п, ол бас?а ек? р-электрон б?лтына перпендикуляр болады. Б?л кезде атом ?оз?ан к?й? деп аталатын жа?дай?а ауысады. Енд? т?рт валентт?к электронны? барлы?ы да ж?птаспа?ан к?йде ?алып, химиялы? т?рт байланыс жасайды. Б?ра? жа?а ?айшылы?тар пайда болады.3р-электрон сутег? атомдарымен ?зара перпендикуляр ба?ытта, я?ни 90(градус)б?рыш жасап, химиялы? ?ш байланыс жасау?а ти?ст?, ал онда сутег?н?? т?рт?нш? атомы ерк?н ба?ытта ?осылыса алар ед?, ?йткен? s-электронны? б?лты сфералы? п?ш?нд? ж?не б?л байланыстарды?, с?р?, ?асиеттер? ?згеше болар ед?. Сол кезде метан молекуласында?ы С-Н байланысыны? барлы?ы б?рдей екен? белг?л? ж?не109?28 ?б?рыш жасап орналас?ан. Б?л ?айшылы?ты шешуге электрондар гибридтену? ж?н?ндег? т?с?н?к ж?рдемдесед?. Химиялы? байланыстар т?з?лу процес? кез?нде к?м?ртег? атомыны? барлы? валентт?к электрондарыны? (б?р s-ж?не ?ш p-электрондарыны?) б?лты те?ес?п, б?рдей болады. Б?л кезде оларды? б?р? тетраэдрды? т?бес?не ?арай ба?ыттала созыл?ан, симметриясыз к?лемд?к сег?зд?к п?ш?нд? болады (электрон ты?ызды?ыны? таралуы ядроны? б?р жа?ында ек?нш? жа?ына ?ара?анда электрондар к?б?рек болатынын к?рсетед?).

Гибридт? электрон б?лттарыны? осьтер? аралы?ында?ы б?рыш 109?28 ?-ке те? болып шы?ады да б?л оларды? аттас зарядтылар т?р?зд? б?р?нен-б?р?н?? барынша алша?тауына м?мк?нд?к беред?. Тетраэдрды? т?бес?не ?арай созыл?ан м?ндай б?лттар сутег? атомдарыны? б?лттарымен ед?у?р ?алыптасып жатады. Соны? н?тижес?нде энергия к?п б?л?н?п, ?асиеттер? б?рдей, бер?к химиялы? байланыстар т?зед?.

Гибридтену электрон б?лтыны? ?р т?рл? санына тарала алады. К?м?ртег?н?? атомы сутег?н?? т?рт атомымен ковалентт? байланыс т?зген осы жа?дайда гибридтенуге, ?оз?ан атомда?ы сырт?ы, барлы? т?рт электронны? –б?р s-электронны? ж?не ?ш р-электронны? б?лттары ?атысады. Гибридтенуд?? м?ндай т?р? sp3 гибридтену? деп аталады(эс-пи-?ш деп о?ылады). С?йт?п, метан молекуласыны? тетраэдрл?к п?ш?н? химиялы? ?осылыста?ы к?м?ртег? атомыны? гибридт?к т?рт электрон б?лтыны? тетраэдрл?к ба?ытына байланысты болады. Электрондар ковалентт? байланыс т?зген кезде ек? ядроны да ?амтитын ж?не байланысатын атомдарды? б?р?не орта? б?лт т?зет?нд?ктен, метан молекуласыны? электронды? ??рылысын беруге болады. Алмазды? ??рылысын еске т?с?рей?к. М?нда к?м?ртег? атомдарыны? ?р?айсысы к?м?ртег?н?? бас?а т?рт атомымен ковалентт? т?рде мы?ты байланыс?ан, ол байланыстар тетраэдрды? ортасынан т?бес?не ?арай ба?ыттал?ан. Енд? б?з алмазды? ??рылысын атомдарды? валентт? электрон б?лттарыны? sp3 –гибридтену? ар?ылы т?с?нд?ре аламыз. Органикалы? заттарды о?ы?ан кезде б?з молекулалар модел?н жи?-жи? пайдаланамыз. Элементтер атомдарын бейнелеуш? модельд?? детальдары белг?л? масштабта жасалады, сонды?тан модель атомдарды? ?лкен-к?ш?л?г?н ж?не молекуласыны? сырт?ы тетраэдрл?к п?ш?н?н шамамен д?рыс беред?. Онда атомдарды бейнелейт?н детальдар б?р?нен-б?р? ед?у?р ?ашы?та, стержень ар?ылы байланыс?ан, ал стерженьдер валентт?к байланыстарды бейнелейд?. М?ндай модель ?айсы атомны? ?айсысымен байланыс?аны ж?н?нде ай?ын т?с?н?к беред?, б?ра? ол молекуланы? ?лкен-к?ш? шамамен ж?не сырт?ы п?ш?н?н к?рсетпейд?.

Жалпы м?л?меттер

?айнау температурасы — 161,6 °С, 1 литр метанны? ?алыпты жа?дайында?ы (Т = 0 °С, Р = 760 мм) массасы 0,7168 г. Метан биологиялы? процестер н?тижес?нде (батпа? газы), ш?р?нд?л? к?м?рд?? ж?не органикалы? заттар?а т?н ?зге де ш?р?нд? т?рлер?н?? метаморфты? ?згер?стер? жа?дайында ?алыптас?ан к?м?рсутект? газдарды? е? басты ??рамб?лшег?.^[1]

Спиртте, эфирде ж?не суда ерид?, ауамен ?ау?пт? ?осылыстар т?зед? ж?не т?сс?з жалынмен жанады. Метан таби?и (97 – 99%), м?най?а сер?ктес (31 – 90%) ж?не кен (34 – 40%) газдарыны? нег?зг? ??раушысы. Ол шектелген ауа жа?дайында батпа? газы, суарылатын ал?апта?ы газ метан т?зет?н бактериялар ?сер?нен органикалы? заттар ш?р?генде пайда болады. Сатурн ж?не Юпитер атмосферасы Метаннан т?рады. Метан м?най ж?не м?най ?н?мдер?н термиялы? ??дегенде, тас к?м?рлерд? кокстегенде ж?не гидрлегенде т?з?лед?. Лабораторияда натрий ацетатын с?лт?мен бал?ыту, алюминий карбид?не сумен ?сер ету ар?ылы алады. Метан синтез-газ, ацетилен, к?гертк?ш ?ыш?ыл, метил ж?не метиленхлорид, хлороформ, техникалы? к?м?ртектер алуда ?олданылады. Таби?и газ ??рамында?ы метанды отын рет?нде пайдаланады. Метанны? ?лс?з ес?ртк?л?к ?сер? бар.^[2]^[3]

Дерекк?здер

↑ ^a ^b М?най ж?не газ геологиясы терминдер?н?? орысша-?аза?ша т?с?нд?рме с?зд?г?. Жалпы редакциясын бас?ар?ан ?аза?стан?а е?бег? с??ген м?найшы - геологтар Т.Н. Ж?ма?алиев, Б.М. ?уанды?ов. 2000 жыл. — 328 бет.
↑ О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Тор?ауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Ауруды? алдын алу ж?не са?тандыру бойынша орысша-?аза?ша терминологиялы? с?зд?к. Шымкент. “?асыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0
↑ Химия: Жалпы б?л?м берет?н мектепт?? 9-сыныбына арнал?ан о?улы?. ??делген, толы?тырыл?ан 2-бас. / Н. Н?рахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 208 бет: суретт?. ISBN 2025-08-052-7

Б?л — ма?аланы? бастамасы.
Б?л ма?аланы толы?тырып, дамыту ар?ылы, Уикипедия?а к?мектесе аласыз.
Б?л ескертуд? д?лдеп ауыстыру ?ажет.

Л.А.Цветков,"Органикалы? химия"(1997),19б., ISBN 5-625-03385-4

[s1-1] М?най ж?не газ геологиясы терминдер?н?? орысша-?аза?ша т?с?нд?рме с?зд?г?. Жалпы редакциясын бас?ар?ан ?аза?стан?а е?бег? с??ген м?найшы - геологтар Т.Н. Ж?ма?алиев, Б.М. ?уанды?ов. 2000 жыл. — 328 бет.

[2] О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Тор?ауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Ауруды? алдын алу ж?не са?тандыру бойынша орысша-?аза?ша терминологиялы? с?зд?к. Шымкент. “?асыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0

[3] Химия: Жалпы б?л?м берет?н мектепт?? 9-сыныбына арнал?ан о?улы?. ??делген, толы?тырыл?ан 2-бас. / Н. Н?рахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 208 бет: суретт?. ISBN 2025-08-052-7

[1]

[2]

[3]

加号是什么意思	大爱是什么意思	锁阳泡酒有什么功效	金字旁加巨念什么	一个月来两次月经是什么原因
艾滋病皮肤有什么症状	紧张是什么意思	宫腔积液吃什么药效果最好	绅士是什么意思	大便是红色的是什么原因
月经黑色的是什么原因	长裙配什么鞋	胸部胀疼是什么原因	王菲什么星座	xl什么意思
香兰素是什么东西	口爆什么意思	宫颈柱状上皮异位是什么意思	脂溢性脱发吃什么药	15朵玫瑰花代表什么意思

独角仙吃什么食物hcv9jop2ns0r.cn	石榴石什么颜色的最好hcv7jop6ns0r.cn	夏天吃什么降火hcv8jop7ns8r.cn	ikbc是什么牌子hcv9jop2ns2r.cn	神龛是什么意思hcv7jop9ns7r.cn
扁平苔藓是什么原因引起的hcv9jop4ns2r.cn	册那是什么意思hcv7jop6ns7r.cn	桑拓木命是什么意思hcv8jop5ns5r.cn	结膜充血用什么眼药水hcv8jop4ns5r.cn	肺部钙化是什么意思啊hcv8jop8ns3r.cn
急的什么hcv9jop6ns2r.cn	双鱼座和什么星座最配hcv7jop6ns1r.cn	太乙是什么意思hcv8jop9ns6r.cn	什么情况下做肠镜beikeqingting.com	青津果的功效是什么hcv7jop9ns9r.cn
5个月宝宝可以吃什么水果hcv9jop7ns5r.cn	甘油脂肪酸酯是什么hcv8jop2ns1r.cn	生长激素分泌的高峰期是什么时候adwl56.com	太子龙男装什么档次hcv7jop9ns9r.cn	羊和什么属相最配mmeoe.com